Η αμυγδαλιά (Prunus amygdalus) είναι ένα φυλλοβόλο, πολυετές, καρποφόρο δέντρο που μπορεί να ζήσει και 90 χρόνια και να φτάσει σε ύψος τα 12 μέτρα και πλέον. Κατάγεται από τις περιοχές της Ανατολικής λεκάνης της Μεσογείου. Πρόκειται για δέντρο με το μεγαλύτερο ετήσιο κύκλο βλάστησης, καθώς είναι εκείνο που ανθίζει και βλαστάνει πρώτο την άνοιξη και το τελευταίο που ρίχνει τα φύλλα του το φθινόπωρο. Σχηματίζει φύλλα λογχοειδή, κατ’ εναλλαγή, γυαλιστερά, οδοντωτά, αδενοφόρα, χωρίς τριχίδια, πράσινου χρώματος, με δύο παράφυλλα στη βάση τους. Τα άνθη της εμφανίζονται πριν τη βλάστηση, είναι λευκά ή λευκορόδινα, με έως και 40 στήμονες στο εσωτερικό τους και είναι ερμαφρόδιτα. Ωστόσο, οι περισσότερες ποικιλίες είναι αυτόστειρες, γι’ αυτό απαιτείται η παρουσία επικονιαστών για ικανοποιητική παραγωγή. Παράγουν πολύ καλής ποιότητας νέκταρ, προσελκύοντας πληθώρα μελισσών και άλλων επικονιαστών και η εικόνα που δημιουργούν ιδιαίτερα όταν βρίσκονται πολλές αμυγδαλιές μαζί είναι εντυπωσιακή, σηματοδοτώντας το τέλος του χειμώνα και την αρχή της άνοιξης. Από τα άνθη που θα γονιμοποιηθούν προκύπτουν τα αμύγδαλα, που είναι ώριμα προ το φθινόπωρο, με βρώσιμο τμήμα το σπέρμα τους, ενώ απολαμβάνουν πολλές άλλες χρήσεις από τον άνθρωπο.

Η αμυγδαλιά αγαπά τα θερμά και ξηρά κλίματα. Σε πιο ψυχρά κλίματα δεν καρποφορεί και χρησιμοποιείται ως καλλωπιστικό δέντρο. Μάλιστα, χρειάζεται προσοχή σε ανοιξιάτικους παγετούς που προκαλούν μεγάλη ζημιά στα άνθη πού έχουν ήδη ξεπροβάλει στα κλαδιά. Ευδοκιμεί σε πλήρως ηλιόλουστες θέσεις και σε βαθιά, μέτριας γονιμότητας και υγρασίας, αλλά καλά αποστραγγιζόμενα εδάφη. Μπορεί να ανεχτεί περιόδους ξηρασίας και άγονα εδάφη, αλλά όχι τα βαριά αργιλώδη με κακή αποστράγγιση. Συστήνεται μία εφαρμογή λίπανσης λίγο πριν την έξοδο από το λήθαργο και μία το φθινόπωρο. Απαιτείται, ακόμα, το κλάδεμα ως καλλιεργητική τεχνική, τόσο για την ενίσχυση της καρποφορίας, όσο και για την επίτευξη του επιθυμητού σχήματος. Είναι ευαίσθητη σε προσβολή από έντομα, αλλά και σε μυκητολογικές ασθένειες, όπως η μονίλια, γι’ αυτό απαιτείται η τήρηση των κανόνων υγιεινής ή εφαρμογή ψεκασμών, τόσο προληπτικά, όσο και επεμβατικά. Πολλαπλασιάζεται με σπόρο και έπειτα εμβολιασμό των σποροφύτων - υποκειμένων με εμβόλιο που φέρει τα επιθυμητά χαρακτηριστικά.

Οι αμυγδαλιές καλλιεργούνται για πολλές χιλιάδες χρόνια από τους ανθρώπους, ξεκινώντας από περιοχές της Ασίας, της ανατολικής λεκάνης της Μεσογείου και πλέον καλλιεργούνται από σχεδόν όλα τα μέρη του κόσμου. Όπου οι συνθήκες δεν ευνοούν την καρπόδεση, τα δέντρα αυτά φυτεύονται ως καλλωπιστικά, αφού χαρίζουν εντυπωσιακές εικόνες κυρίως την περίοδο ανθοφορίας τους. Συχνά φυτεύονται κατά μήκος εθνικών οδών, βελτιώνοντας ταυτόχρονα και της ποιότητα του εδάφους, αλλά και του τοπίου. Ο βασικότερος λόγος καλλιέργειάς τους, όμως, είναι η παραγωγή των αμυγδάλων. Αυτά καταναλώνονται ως ξηροί καρποί, και με πολλές άλλες εφαρμογές σε συνταγές μαγειρικής και ζαχαροπλαστικής. Από το εδώδιμο τμήμα, όμως, εξάγεται και το γνωστό αμυγδαλέλαιο με πολλές χρήσεις τόσο στη μαγειρική, αλλά και ως βάση για την παρασκευή καλλυντικών, σαπουνιών και φαρμάκων. Χρησιμοποιείται, ακόμα, ως συστατικό για παρασκευή ποτών, όπως η σουμάδα. Από την ψίχα παράγεται και το γάλα αμυγδάλου, με μεγάλη αξιοποίηση ως εναλλακτικό γαλακτοκομικό προϊόν, ιδίως τα τελευταία χρόνια. Εκτός από το εδώδιμο τμήμα, από τις αμυγδαλιές, ο άνθρωπος αξιοποιεί και άλλα τμήματά του, όπως το περικάρπιο, πλούσιο σε κάλιο, η στάχτη του οποίου μπορεί να χρησιμοποιηθεί εξαιρετικά από σαπωνοποιούς. Το ξύλο της αμυγδαλιάς μπορεί να χρησιμοποιηθεί, επίσης, ως καύσιμη ύλη, αλλά και στην ξυλογλυπτική, για κατασκευή διαφόρων αντικειμένων. Παράλληλα, εξάγεται και το αιθέριο έλαιο, από τη διάσπαση της αμυγδαλίνης που περιέχεται στην ψίχα των πικραμύδγαλων (όπως και στον πυρήνα βερίκοκων). Πολλές σύγχρονες έρευνες επιβεβαιώνουν τις ιαματικές ιδιότητες που διαθέτουν τα διάφορα τμήματα του φυτού, χάρη στην πληθώρα φυτοχημικών που περιέχονται, όπως λιπαρά οξέα και φαινολικά συστατικά. Έτσι, έχει φανεί πως τα διάφορα προϊόντα προερχόμενα από το αμύγδαλο έχουν αντιοξειδωτική, νευροπροστατευτική, αντιφλεγμονώδη δράση, αλλά και συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της χοληστερολαιμίας και άλλων διαταραχών.

Η χορήγηση και η κατανάλωση των φυτών και των βοτάνων πρέπει πάντοτε να γίνεται με την καθοδήγηση κάποιου ειδικού ιατρού – θεραπευτή. Οι παρούσες πληροφορίες δεν αποτελούν συμβουλές για χρήση ή κατανάλωση φυτών και βοτάνων, αλλά έχουν καθαρά ενημερωτικό σκοπό.