Εκουιζέτο - Equisetum telmateia
Εκουιζέτο
Equisetum telmateia

Το Equisetum telmateia είναι ένα πολυετές, ποώδες, υδροχαρές φυτό, ιθαγενές των περιοχών της Ευρώπης έως το Ιράν και της βορειοδυτικής Αφρικής, γνωστό στην Ελλάδα και ως πολυκόμπι. Σχηματίζει πυκνές, όρθιες συστάδες, από το κονδυλώδες ρίζωμά του που μπορεί να φτάσουν και τα 180 εκατοστά σε ύψος. Όπως και στο Equisetum hyeamale, έτσι και αυτό δε σχηματίζει άνθη και σπόρους. Το Μάρτιο φύονται τα κωνοειδή αναπαραγωγικά του όργανα, που ονομάζονται στρόβιλοι και έχουν μήκος μέχρι 10 εκατοστά. Οι στρόβιλοι, από τους οποίους προκύπτουν και τα πολυάριθμα σπόρια, φέρονται επάκρια των κοντών (έως 4,5 εκατοστά), καφετί χρώματος, αναπαραγωγικών στελεχών του φυτού. Τα στελέχη αυτά δε φωτοσυνθέτουν. Τα φωτοσυνθετικά στελέχη είναι ψηλά, γραμμικά, έντονου πράσινου χρώματος, με εσωτερική κοιλότητα και ευδιάκριτα μεσογονάτια διαστήματα, μήκους έως 8 εκατοστών. Σε κάθε γόνατο φύονται με ακτινωτή διάταξη περιφερειακά, πολυάριθμοι, λεπτοί, ελαφρώς οδοντωτοί βλαστοί, με καφέ έως πράσινα λεπιοειδή φύλλα.

Το φυτό αυτό αγαπά την υγρασία και τα υγρά εδάφη, ενώ μπορεί να αναπτυχθεί και σε αβαθή νερά έως 10 εκατοστά. Μπορεί να αναπτυχθεί και σε ηλιόλουστες θέσεις, αρκεί το έδαφος να παραμένει υγρό, αλλιώς προτιμά τις πιο σκιερές. Αναπτύσσεται αρκετά γρήγορα, χωρίς ιδιαίτερες απαιτήσεις και είναι πολύ ζωηρό και εύρωστο. Αντέχει στις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες, αν και μπορεί να χάσει το φύλλωμά του, το οποίο αναγεννιέται από το ανθεκτικό ρίζωμά του, χάρη στο οποίο μπορεί να χαρακτηριστεί και ως επεκτατικό φυτό. Δεν απειλείται από ασθένειες και έντομα. Συνίσταται ο καλός αερισμός των ριζών του και η αφαίρεση των νεκρών στελεχών το χειμώνα. Πολλαπλασιάζεται εύκολα με διαίρεση του ριζώματος, ενώ δύσκολα με τα σπόρια που παράγει.

Το Equisetum telmateia φυτεύεται σε κήπους με νερό και υγρά εδάφη, κοντά σε λίμνες, όχθες ποταμών και έλη, χαρίζοντας όμορφο θέαμα και συμβάλλοντας στην αποκατάσταση υποβαθμισμένων υδροβιότοπων. Αποτελεί πολύ καλή επιλογή για εδάφη με κακή αποστράγγιση. Μπορεί, ακόμα, να φυτευτεί σε βυθισμένες στο έδαφος γλάστρες, προκειμένου να περιοριστούν και οι επεκτατικές του τάσεις. Ορισμένα τμήματα του φυτού, όπως οι στρόβιλοι, οι ρίζες και οι βλαστοί του συνηθίζονταν να τρώγονται από τους ιθαγενείς της Βόρειας Αμερικής, ωμά ή μαγειρεμένα. Απαιτείται, ωστόσο, ιδιαίτερη προσοχή, καθώς σε αυξημένες ποσότητες κρίνεται τοξικό, εξαιτίας του ενζύμου θειαμινάση, με πιθανές διαταραχές στην ανθρώπινη υγεία. Το φυτό αυτό περιλαμβάνει και άλλες χρήσεις, όπως το τρίψιμο και γυάλισμα μετάλλων ή ξύλινων δαπέδων και επίπλων, χάρη στην ποσότητα πυριτίου που έχει στην επιφάνειά του. Επιπλέον, απολαμβάνει πολλών χρήσεων από παραδοσιακές θεραπευτικές μεθόδους. Στη σύγχρονη εποχή, έχει αποδειχθεί πως το έγχυμά του έχει αντιμυκητιακή δράση σε αντίστοιχες ασθένειες των φυτών, όπως το ωίδιο, αλλά δρα και κατά των ψύλλων, των ψειρών και των ακάρεων. Τέλος, έχει διαπιστωθεί πειραματικά και η ισχυρή αντιμικροβιακή, κυρίως αντιβακτηριακή δράση των συστατικών του, με πιθανές μελλοντικές εφαρμογές στη βιομηχανία φαρμάκων, τροφίμων και καλλυντικών.

Η χορήγηση και η κατανάλωση των φυτών και των βοτάνων πρέπει πάντοτε να γίνεται με την καθοδήγηση κάποιου ειδικού ιατρού – θεραπευτή. Οι παρούσες πληροφορίες δεν αποτελούν συμβουλές για χρήση ή κατανάλωση φυτών και βοτάνων, αλλά έχουν καθαρά ενημερωτικό σκοπό.