Η συκιά (Ficus carica) είναι πολυετές, φυλλοβόλο δέντρο, με καταγωγή την Ασία και φτάνει και τα 5 μέτρα σε ύψος, ανάλογα και την ποικιλία. Το ριζικό της σύστημα είναι πλούσιο και φτάνει σε μεγάλο βάθος. Σχηματίζει μεγάλα φύλλα, απλά, τρίλοβα ή πεντάλοβα, ανάλογα την ποικιλία, με χαρακτηριστικό χνούδι στην κάτω επιφάνεια και με μεγάλο μίσχο. Υπάρχουν δύο τύποι συκιάς, η αρρενοσυκιά ή άγρια συκιά που είναι μόνοικο δίκλινο φυτό, δηλαδή φέρει στο ίδιο δέντρο αρσενικά και θηλυκά άνθη και η ημεροσυκιά που φέρει μόνο θηλυκά άνθη. Αντίστοιχα, υπάρχουν και τέσσερεις διαφορετικοί τύποι ανθέων, τα θηλυκά της ημεροσυκιάς (που δίνουν και τα σύκα που τρώμε), αρσενικά και θηλυκά της αρρενοσυκιάς και θηλυκά της παρθενοκαρπικής συκιάς, τα οποία δεν περιέχουν καθόλου γύρη, αλλά εξελίσσονται σε καρπό. Αξίζει να σημειωθεί ότι όλα αυτά τα άνθη δε φαίνονται, αλλά βρίσκονται μέσα στο σχηματισμό που λέμε σύκο. Η αρρενοσυκιά μπορεί να παράγει σύκα μέχρι και 4 φορές σε ένα έτος. Αυτά, όμως, όπως και της παρθενοκαρπικής δεν είναι βρώσιμα. Βρώσιμα σύκα προκύπτουν από την ημεροσυκιά με μία ιδιαίτερα ασυνήθιστη και ιδιόμορφη διαδικασία, στην οποία κεντρικός πρωταγωνιστής είναι ένα εξειδικευμένο έντομο, ο ψήνας (Blastophaga psenes). Με απλά λόγια, το έντομο διαχειμάζει ως προνύμφη μέσα στα χειμερινά σύκα της άγριας συκιάς. Εκεί, στα τέλη της άνοιξης, τα θηλυκά έχοντας συλλέξει τη γύρη από αυτά, εξέρχονται ως ενήλικα άτομα πια, με σκοπό να εναποθέσουν κάπου τα αυγά τους. Έτσι, εισέρχονται από τον οφθαλμό του σύκου της ημεροσυκιάς (που έχει μόνο θηλυκά άνθη). Στην προσπάθειά τους να βρουν χώρο να αφήσουν τα αυγά σκορπίζουν τη γύρη, με αποτέλεσμα τη γονιμοποίηση των θηλυκών ανθέων. Ταυτόχρονα, λόγω της μορφολογίας των συγκεκριμένων ανθέων, τα έντομα αδυνατούν τελικά να αφήσουν εκεί τα αυγά τους, οπότε ολοκληρώνουν το βιολογικό τους κύκλο στην αρρενοσυκιά. Κατορθώνουν, λοιπόν να γονιμοποιήσουν τα σύκα στην προσπάθειά τους να συμπληρώσουν τα στάδια του βιολογικού τους κύκλου. Κρίνεται, λοιπόν, απαραίτητη η παρουσία τουλάχιστον μίας άγριας συκιάς ή έστω τσαμπιά από άγρια σύκα, προκειμένου να υπάρξει παραγωγή. Μετά τη γονιμοποίηση, προκύπτουν οι καρποί. Το σύκο από βοτανικής άποψης είναι ψευδής καρπός, καθώς οι πραγματικοί καρποί είναι τα μικρά έμμισχα αχαίνια στο εσωτερικό. Τα σύκα είναι σφαιρικά. Ο φλοιός διαφέρει από ποικιλία σε ποικιλία και μπορεί να είναι από πράσινος έως πρασινοκίτρινος, λευκοκίτρινος ή μοβ. Εσωτερικά, η σάρκα είναι μαλακή, πολύ γλυκιά χρώματος ρόδινου έως σκούρου μπορντό.

Η συκιά ευδοκιμεί σε τροπικά ή υποτροπικά κλίματα. Δεν ανέχεται τις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες, οι οποίες μάλιστα μπορεί να βλάψουν και τις προνύμφες που βρίσκονται στα σύκα της άγριας συκιάς, με επακόλουθη ζημιά και στην παραγωγή βρώσιμων σύκων από την ήμερη. Ανέχεται μεγάλη ποικιλία εδαφών, εκτός από τα βαριά υγρά εδάφη. Οι απότομες διακυμάνσεις στην εδαφική υγρασία μπορεί να οδηγήσουν σε σχίσιμο του καρπού με συνέπειες στην ποιότητα και την πώληση των καρπών. Γενικά, μπορεί να προσβληθεί από έντομα, μύκητες ή ιούς προκαλώντας περισσότερο ή λιγότερο σοβαρά προβλήματα. Θα πρέπει, επομένως να τηρούνται όλοι οι κανόνες υγιεινής για αποφυγή προσβολής (κυρίως από μύκητες) και να γίνονται τακτικοί έλεγχοι για τυχόν προσβολές, ώστε να υπάρχει άμεση επέμβαση. Η συκιά πολλαπλασιάζεται τόσο με σπόρο, όσο και με μοσχεύματα, παραφυάδες ή καταβολάδες, αλλά και με τη μέθοδο της ιστοκαλλιέργειας.

Η καλλιέργεια της συκιάς γίνεται εδώ και χιλιάδες χρόνια, επομένως διαθέτει πλούσια ιστορία, συνδέοντάς τη συχνά και με μύθους, αναδεικνύοντας και τις συμβολικές της διαστάσεις. Ο κύριος λόγος είναι η συγκομιδή των σύκων, τα οποία καταναλώνονται νωπά ως φρούτο το καλοκαίρι, ή αποξηραμένα όλο το χρόνο, ενώ η χρήση του βρίσκει εφαρμογές και σε συνταγές μαγειρικής και ζαχαροπλαστικής. Από σύγχρονες έρευνες επιβεβαιώνονται πολλές από τις ευεργετικές ιδιότητες που πίστευαν πως έχει η κατανάλωση σύκων. Μάλιστα, οι χρήσεις επεκτείνονται και στην παρασκευή καλλυντικών και προϊόντων περιποίησης.

Η χορήγηση και η κατανάλωση των φυτών και των βοτάνων πρέπει πάντοτε να γίνεται με την καθοδήγηση κάποιου ειδικού ιατρού – θεραπευτή. Οι παρούσες πληροφορίες δεν αποτελούν συμβουλές για χρήση ή κατανάλωση φυτών και βοτάνων, αλλά έχουν καθαρά ενημερωτικό σκοπό.