Η ελιά (Olea europaea) αποτελεί το κατεξοχήν δέντρο και από τα παλαιότερα, που φύεται στις περιοχές γύρω από τη Μεσόγειο. Πρόκειται για αειθαλές, υποτροπικό, υπεραιωνόβιο δέντρο, που το ύψος του μπορεί να φτάσει και τα 20 μέτρα. Βασικός λόγος της μακροζωίας της είναι η ικανότητα να αναπτύσσει νέα βλάστηση από το λαιμό (χαμηλά του κορμού) και τις ρίζες. Τα φύλλα της είναι απλά, λογχοειδή, αντίθετα, δερματώδη, πράσινου χρώματος από την πάνω πλευρά και σταχτοπράσινα από την κάτω, δίνοντας την εικόνα ασημένιου δέντρου από μακριά όταν φυσάει. Η ανθοφορία διαρκεί από την άνοιξη έως το καλοκαίρι, ανάλογα και με την ποικιλία, σχηματίζοντας βοτρυώδεις ταξιανθίες από μικροσκοπικά, λευκά, ελαφρώς αρωματικά άνθη. Από αυτά προκύπτει ό γνωστός καρπός, η ελιά, που είναι μία δρύπη που περιέχει έναν πυρήνα (κουκούτσι). Τα χαρακτηριστικά του καρπού διαφέρουν από ποικιλία σε ποικιλία. Χαρακτηριστικό της ελιάς είναι το φαινόμενο της παρενιαυτοφορίας, κατά το οποίο παρατηρείται καλή παραγωγή κάθε δεύτερο έτος και όχι κάθε χρόνο, με την καλλιεργητική φροντίδα, φυσικά, να παίζει σημαντικό ρόλο.

Το φυτό της ελιάς αγαπά τους ήπιους χειμώνες και τα ζεστά, σχετικά ξηρά καλοκαίρια. Χρειάζεται πλήρη έκθεση στον ήλιο και γόνιμα, πολύ καλά αποστραγγιζόμενα εδάφη. Μετά την πλήρη εγκατάσταση μπορεί να ανεχτεί και περιόδους ξηρασίας. Γενικά, μπορεί να προσβληθεί από βακτήρια και μύκητες, εμφανίζοντας τα επακόλουθα προβλήματα. Ο δάκος είναι από τα έντομα που την προσβάλλει συχνά, με συνέπεια τη μείωση της παραγωγής. Για μεγαλύτερη αύξηση της παραγωγής συστήνεται εγκατάσταση τουλάχιστον δύο διαφορετικών ποικιλιών για ενίσχυση της σταυρεπικονίασης. Πολλαπλασιάζεται με σπόρο την άνοιξη και εμβολιασμό, με μοσχεύματα σκληρού ξύλου, με φυλλοφόρα μοσχεύματα, με παραφυάδες, με καταβολάδες το καλοκαίρι, αλλά και με ιστοκαλλιέργεια.

Οι χρήσεις της ελιάς αφθονούν και η ιστορία της ξεκινά πολλούς αιώνες πριν. Η εικόνα του δέντρου κιόλας, είναι πολύ όμορφη χαρίζοντας θεαματικό αποτέλεσμα, χάρη στο ιδιαίτερο φύλλωμα που δίνει την αίσθηση από μακριά πως ασημίζει, με την επίδραση του αέρα. Αποτελεί ένα από τα πρώτα δέντρα που ανακάλυψε ο άνθρωπος και άρχισε να λαμβάνει τα δώρα που του προσφέρει, όπως τους καρπούς του για βρώση, αλλά και το λάδι που εξάγεται από αυτούς. Οι μύθοι στους οποίους εμπλέκεται είναι πολυάριθμοι, με ίσως κυριότερο εκείνον που χάρη στο δέντρο αυτό η Αθηνά κέρδισε το διαγωνισμό με τον Ποσειδώνα και έγινε προστάτιδα της Αθήνας, αφού χάρισε στους ανθρώπους την ελιά. Κατ’ επέκταση το φυτό αυτό διατηρούσε πολλές συμβολικές διαστάσεις, όπως το σύμβολο της ειρήνης, της νίκης, της δόξας και της σοφίας. Θεωρείτο ιερό δέντρο και με τα κλαδιά αυτού στεφανώνονταν νικητές αγώνων. Το λάδι έχει εφαρμογή στη συντήρηση των τροφίμων, στην παρασκευή καλλυντικών, αλλά και ως βάση για τη δημιουργία εκχυλισμάτων διαφόρων φυτικών υλικών. Τα οφέλη της κατανάλωσης ελιών και ελαιολάδου είναι πολλά για την υγεία του ανθρώπου, αφού σ’ αυτά περιέχονται πληθώρα λιπαρών οξέων, στερολών και φαινολικών συστατικών με ισχυρές αντιοξειδωτικές, και όχι μόνο, ιδιότητες. Η μεσογειακή διατροφή διατηρεί το ελαιόλαδο στα απολύτως βασικά στοιχεία της. Ταυτόχρονα, σημαντικές βιοδραστικές ουσίες βρίσκονται και στα φύλλα της ελιάς, αλλά και σε άλλα μέρη του φυτού, όπως ο φλοιός του κορμού, με τη σύγχρονη επιστημονική κοινότητα να μελετά ολοένα και περισσότερο αυτές, με σκοπό την εφαρμογή στη φαρμακευτική, κοσμετολογία και ιατρική.

Η χορήγηση και η κατανάλωση των φυτών και των βοτάνων πρέπει πάντοτε να γίνεται με την καθοδήγηση κάποιου ειδικού ιατρού – θεραπευτή. Οι παρούσες πληροφορίες δεν αποτελούν συμβουλές για χρήση ή κατανάλωση φυτών και βοτάνων, αλλά έχουν καθαρά ενημερωτικό σκοπό.