Ο κότινος ο κογγύγριος ή αλλιώς χρυσόξυλο είναι ένας πολυετής, φυλλοβόλος θάμνος ή μικρό δέντρο, με καταγωγή την Ευρώπη και τη νοτιοανατολική Ασία, που μπορεί να φτάσει και τα 8 μέτρα σε ύψος. Το χρώμα του φλοιού είναι γκριζωπό και τα φύλλα του είναι μεγάλα, ωοειδή έως αντωοειδή, πράσινου χρώματος αρχικά, και το φθινόπωρο κοκκινωπού έως καφέ. Τα μικρά, κίτρινα άνθη του κάνουν την εμφάνισή τους προς τα τέλη της άνοιξης, με σχηματισμό φόβης μήκους περίπου 25 εκατοστών. Τα άνθη φέρονται από μακριούς, νηματοειδείς ποδίσκους, δίνοντας την αίσθηση σύννεφων καπνού και αλλάζουν διαδοχικά χρωματισμούς, από κίτρινα σε βιολετί, κόκκινα και καφετί – γκρίζα, παρουσιάζοντας καθ’ όλη την περίοδο ανθοφορίας, από το Μάρτιο έως τον Απρίλιο ένα μοναδικό θέαμα. Ο καρπός του φυτού είναι μία δρύπη, σε σχήμα καρδιάς, νεφρού ή αχλαδιού, αρχικά πρασινωπός και έπειτα μαύρος και γυαλιστερός.

Το χρυσόξυλο είναι φυτό μέτριας ανάπτυξης, που προσαρμόζεται σχετικά εύκολα στις περιβαλλοντικές συνθήκες. Αγαπά τις ηλιόλουστες θέσεις και οι απαιτήσεις σε νερό είναι αυξημένες μόνο μέχρι την ολοκλήρωση της εγκατάστασής του, οπότε αποκτά προοδευτικά μεγάλη αντοχή στην ξηρασία. Δεν ανέχεται τα εδάφη με κακή αποστράγγιση. Σε χαμηλές θερμοκρασίες (>-26οC) είναι πιθανό να νεκρωθούν όλα τα υπέργεια τμήματά του, αλλά το ριζικό σύστημα παραμένει ζωντανό και ακμαίο, δίνοντας νέα βλάστηση την επόμενη άνοιξη. Συστήνεται το μέτριο κλάδεμα μόρφωσης. Ο κότινος δεν αντιμετωπίζει συχνά απειλές από ασθένειες και έντομα. Πολλαπλασιάζεται με μοσχεύματα, διαίρεση, ιστοκαλλιέργεια, αλλά και με σπόρο.

Ο κότινος συναντάται ως αυτοφυής σε ξηρές πλαγιές και βραχώδεις εκτάσεις. Συχνά, όμως, φυτεύεται ως καλλωπιστικό φυτό σε κήπους μεμονωμένα ή σε συστάδες, αλλά και σε φράχτες. Ταυτόχρονα, διάφορα τμήματα του φυτού, όπως ο φλοιός, οι βλαστοί και τα φύλλα διαθέτουν και ιαματικές ιδιότητες, όπως αποδεικνύουν χρήσεις τους από παραδοσιακές θεραπευτικές μεθόδους. Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί πως τόσο η ρίζα, όσο και η καρδιά του ξύλου περιέχουν μία κίτρινη χρωστική που μπορεί να αξιοποιηθεί ως φυσική βαφή υφασμάτινων και δερμάτινων ρούχων. Από το χαρακτηριστικό αυτό έχει προέλθει και η ονομασία Χρυσόξυλο.

Η χορήγηση και η κατανάλωση των φυτών και των βοτάνων πρέπει πάντοτε να γίνεται με την καθοδήγηση κάποιου ειδικού ιατρού – θεραπευτή. Οι παρούσες πληροφορίες δεν αποτελούν συμβουλές για χρήση ή κατανάλωση φυτών και βοτάνων, αλλά έχουν καθαρά ενημερωτικό σκοπό.